Doe mij nog maar een tempel

Donderdagochtend, een week nadat ik vanuit Cairo richting Dahab vertrok, kwam aan in Luxor. Arriveren in Luxor betekende dat ik de zestien uur durende busrit van de Rode Zee naar Midden-Egypte had overleefd. Tijdens deze overtocht beleefde ik een Egyptische primeur, we vertrokken namelijk te vroeg (!!!) vanaf het busstation. Het was lekker rustig in de bus, waardoor ik zelfs een beetje kon liggen, maar het blijft behelpen om op deze manier je nacht door te brengen. Op het busstation van Luxor werd ik opgepikt door mensen van het Bob Marley-hostel, waar ik de komende dagen zou verblijven. Deze gratis pick up-service scheelde me gedoe maar gaf bovendien een goede eerste indruk van het hostel. Zulke signalen zijn prettig, want hier in Egypte hanteren ze toch wat andere standaarden dan wij op een aantal gebieden. Belangrijker is dat deze positieve impressie de komende dagen bevestigd zou worden: de avonden in Luxor heb ik voornamelijk doorgebracht in de woonkamer van het hostel, film kijkend en schakend met andere backpackers. Een goede sfeer en lekker huiselijk, daar hou ik wel van.

Het is hier in Luxor overigens erg warm, zo’n 34 graden. Dit was weer even wennen: in Cairo is het nu afgekoeld tot maximaal 30 graden overdag en in Dahab was het door de koele zeelucht heerlijk ergens in de twintig. De hoge temperatuur in combinatie met het vele sightseeing zorgde dan ook voor Cambodjaanse taferelen: veel zweet en twee of drie keer per dag douchen. Ik douche dan ’s ochtends, bij terugkomst in het hostel en voordat ik ga slapen. Ik ben hier de enige die dat doet. Het is mij een groot mysterie hoe de rest erin slaagt om lekker te kunnen ontspannen met al die plakzooi op je lichaam. Misschien zweet ik wat meer of is het gewoon een kwestie van backpack-ervaring. Dat belooft wat.

Donderdagmiddag bracht ik door met een stadswandeling. Dat is een goede manier om een eerste indruk te krijgen van de stad en ik blijf het cool vinden om door van die kleine steegjes te lopen waar kinderen aan het voetballen zijn enzo. Bovendien weet je dan meteen waar je dichtbij straateten kan scoren. Ik eet zo goed als iedere avond straateten. Kost minder dan een euro en is lekker. Je wordt er daarnaast weleens ziek van, maar dat moet je zien als training voor je immuunsysteem: pure winst. Daarenboven is het een ideale manier om met locals in contact te komen.

Laat ik er niet omheen draaien: de stadswandeling was drie keer kut. Luxor is een soort klein Cairo: veel asfalt, puin en lelijkheid, maar dan met toeristische attracties (tempels) en veel minder groot. Ik had toen ik vol goede moed vertrok nog niet door dat het in Luxor aanzienlijk warmer was dan in Cairo en in Dahab, dus toen ik een halfuur onderweg was, was ik al twee keer gestorven. Desondanks vormden de oneindig irritante verkopers en taxichauffeurs de grootste irritatiefactor. Luxor is volledig afhankelijk van het toerisme, en sinds de revolutie en de terroristische aanvallen hier en daar komen er zeer weinig toeristen meer richting de Arabische wereld. Wat mij een gewild doelwit maakte. Ik heb een paar keer letterlijk mensen van me af moeten duwen (verkopers schijnen hier soms opeens magisch te veranderen in zakkenrollers). Ik voelde me net aangeschoten wild. In een betere bui stelde ik mezelf altijd voor als topmodel en de verkopers als geildronken homoseksuelen.

Na deze kruistocht kon ik eindelijk douchen en even uitrusten in het hostel, om de avond daar in de woonkamer door te brengen. Ik ontmoette drie andere backpackers, Jack, Lee en Claudio, die ik in mijn vorige blog al geïntroduceerd heb. Het was erg gezellig en filosofisch interessant. Ik heb hier bovendien veel geschaakt de laatste dagen – dat zou ik meer willen doen.

Voor vrijdag had ik een groepstour geboekt naar de Vallei der Koningen, de Habu tempel en de Al-Deir Al-Bahari tempel. Zulke groepstours zijn me tot nu toe erg goed bevallen. Ook nu ontmoette ik weer leuke mensen. Ik bracht de dag voornamelijk door met Shigeru en zijn gastvrouw (hij verblijft in Luxor via Couchsurfing), een Japanse leeftijdsgenoot die een semester in Boedapest studeert en nu een tripje naar Egypte maakt. Zo heb ik tot mijn plezier in de afgelopen maand al mensen uit alle uithoeken van de wereld leren kennen. Dat vind ik misschien wel het leukste aan het reizen: de gelegenheid om zo veel mensen uit zo veel verschillende landen/culturen te spreken. De Vallei der Koningen en de tempels waren mooi om te zien; met name de Vallei der Koningen is indrukwekkend in zijn omvang. Na deze tour bezocht ik met mijn nieuwe vrienden nog Luxor tempel om daarna op een dakterras en hapje te eten en te genieten van de schitterende zonsondergang over de Nijl met uitzicht op Luxor tempel. ’s Avonds weer gezellig in de woonkamer van het hostel. Erg leuke (burgerlijke) dag.

Omdat ik nog niet genoeg tempels gezien heb, ging ik de dag erna naar Karnak tempel en het museum. Indrukwekkend: het grootste religieuze bouwwerk ter wereld. Het deed me denken aan Angkor Wat. Zeer de moeite waard. (Foto’s volgen nog.)

Mijn dagen in Luxor bestonden vooral uit sightseeing en tempels bezoeken. Grappig genoeg compleet anders dan in Dahab. De tempels lijken allemaal best wel veel op elkaar, maar zijn stuk voor stuk mooi om te zien. Het is interessant om op te merken dat bijna alle mooie bouwwerken hier religieus geïnspireerd zijn (want tempels). Hiermee bedoel ik niet te zeggen dat er geen mooie natuur of moderne architectuur is (hoewel dat geen leugen zou zijn), maar het is opbeurend om te beseffen dat geloof in iets groters mensen hier in het verleden heeft geïnspireerd tot zulke majestueuze ondernemingen: zo’n tempel of graftombe (in de Vallei der Koningen) bouwen was in die tijd uiteraard iets wat meerdere jaren duurde en buitengewoon prijzig was. Het is daarnaast wat treurig om het contrast waar te nemen: zulke positieve inspiratie lijkt tegenwoordig niet meer uit religie dan wel iets anders gehaald te worden – in Egypte in ieder geval. Dat laat een gat achter: waar doe ik het nog voor?, waarom zou ik? Ik krijg steeds meer de indruk dat de Egyptische Henk en Ingrid hier geen antwoord op hebben en voorts de hoop dat hier in hun leven verandering in gaat komen hebben verloren, waardoor het idee van een droom najagen in je leven iets onbekends, iets raars, iets onlogisch dreigt te worden. Het is me al een aantal keer overkomen dat als ik mensen vraag naar zulke dingen, hun verbaasde reactie me de indruk gaf dat dit inderdaad als een raar idee gezien wordt.

De wijdverbreide inertie en de daaruit voortvloeiende verwaarlozing van de publieke ruimtes maar ook van de oude schatten in bijvoorbeeld het Nationaal Museum in Cairo (dit is vrij schokkend) en de tombes van Aswan (bezaaid met afval) lijken te duiden op een onderliggend gevoel van onverschilligheid, een ervaring van zin- en machteloosheid misschien. Het lijkt veel mensen gewoon werkelijk niet te boeien hoe zulke dingen ervoor staan; weinigen bekommeren zich om zulke niet-private zaken. Een ander ontluisterend voorbeeld hiervan is de bijna totaal ontbrekende kennis van mijn Egyptische generatiegenoten over het wereldberoemde culturele erfgoed van hun natie. Zondagavond, zittend aan de Nijl met een biertje met een paar Egyptenaren uit het hostel, sprak ik deze gedachte uit. Ik vertelde dat ik het idee had dat Egyptenaren over het algemeen weinig drive lijken te hebben om (1) echt iets te maken van hun eigen leven en (2) zich te bekommeren om een groter collectief, iets wat hen directe interesses te boven gaat. De mate van instemming hiermee verraste me. “Veel Egyptenaren zijn tevreden zolang hun familie te eten heeft, dingen die daar niet direct aan bijdragen interesseren ze zich niet voor,” stelde iemand. Zo’n houding slaat al snel om in cynisme, onverschilligheid en een visie waarin anderen vooral concurrenten zijn. Soms heb ik het idee dat dat proces nu aan de gang is in Egypte.

De gemeenschapsvormende invloed van het geloof lijkt net als in het Westen ook hier op zijn retour. Het probleem is dat dit inspiratiegebrek niet wordt opgevuld door iets anders – veel Egyptenaren lijken bijzonder onverschillig tegenover een aantal zaken waarvoor een zulke overkoepelende ideologie allicht nodig is, maar dus ontbreekt. Het beste voorbeeld hiervan is natuurlijk het gedrag van de machthebbenden die boven alles op zelfbejag uit zijn. Misschien is die morele afbrokkeling van de leiders van het land wel een grote bron voor de desinteresse van de burgers elk groter geheel. Het is in ieder geval niet onlogisch dat zulk gedrag van leiders tot cynische volgelingen leidt. Verrassend is echter dat zulke onverschilligheid ook lijkt door te sijpelen naar het microniveau: Egyptenaren hebben ook voor hun eigen persoonlijke leven schrikbarend weinig dromen en idealen, zo lijkt het.

Hoe langer ik in Egypte ben, hoe meer het me, misschien door het logischerwijs met de tijd afnemen van het initiële reizigers-romanticisme van in een vreemd land zijn, opvalt dat er hier veel onverschilligheid, verwaarlozing, viezigheid, misdaad, corruptie, armoede, verveling en verpaupering is. Hoe langer ik in Egypte ben, hoe meer ik het idee krijg dat het een land is in een sociale, morele en economische laagconjunctuur zonder zichtbaar einde.